Professor Vassilis Papadakis Website

Επιχειρησιακή Στρατηγική

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ 

Καλώς ορίσατε στο μάθημα της Στρατηγικής των Επιχειρήσεων, ένα μάθημα που ελπίζω να βρείτε πολύ ενδιαφέρον και πρακτικό, αλλά που παράλληλα όπως θα καταλάβετε διαβάζοντας τις επόμενες σελίδες, έχει από εσάς αρκετά υψηλές απαιτήσεις.

Το μάθημα δεν έχει σαν βασικό του αντικείμενο μια από τις λειτουργίες της επιχείρησης (πχ λογιστική, μάρκετινγκ, διοίκηση παραγωγής ή χρηματοδότηση). Επίκεντρό του είναι η επιχείρηση ως σύνολο, και στόχος του να ενοποιήσει τις γνώσεις που έχετε αποκομίσει κατά την διάρκεια των μέχρι τώρα σπουδών σας.

Φιλοδοξεί να σας δώσει το πλαίσιο για να μπορείτε να αναγνωρίζετε και να ανταποκρίνεστε στις στρατηγικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι επιχειρήσεις. Ακόμα θα σας διδάξει τις βασικές μεθόδους διαμόρφωσης και υλοποίησης της στρατηγικής των επιχειρήσεων. Σχεδόν πάντα, πίσω από μια εξαιρετικά επιτυχημένη επιχείρηση βρίσκεται μια αποτελεσματική στρατηγική. Αυτό το μάθημα θα σας δώσει τις αναλυτικές εκείνες προσεγγίσεις που θα φανούν χρήσιμες στην διερεύνηση ενός μεγάλου αριθμού στρατηγικών προβλημάτων. Θα εξετάσουμε το πως η επιχείρηση μπορεί να τοποθετηθεί καλύτερα απέναντι στις δυνάμεις της αγοράς, ώστε να τις επηρεάσει προς όφελός της, καθώς και το πως μια επιχείρηση μπορεί να καινοτομήσει στρατηγικά και να “αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού” στην αγορά της. Ακόμα θα μελετήσουμε το πως μια επιχείρηση μπορεί να δημιουργήσει τις μοναδικές ικανότητες εκείνες που είναι απαραίτητες για να επιτύχει, διατηρήσει και βελτιώσει την θέση της στην αγορά. Τέλος, θα εστιάσουμε στο πώς αυτές οι στρατηγικές επιλογές ‘δένονται’ με τις καθημερινές δραστηριότητες της επιχείρησης, ώστε να δημιουργηθεί ένας οργανισμός με μεγάλη ικανότητα προσαρμογής στις προκλήσεις του σήμερα και του αύριο.

Κατά τη διάρκεια του μαθήματος θα αντιμετωπίζουμε τη στρατηγική ως δυναμική διαδικασία, καθώς οι επιχειρήσεις θα πρέπει να επενδύουν συνεχώς για να πετύχουν μακροχρόνια πλεονεκτήματα κόστους, να διαφοροποιούνται έναντι του ανταγωνισμού, να προσελκύουν αλλά και να διατηρούν τους αναγκαίους ανθρώπινους και φυσικούς πόρους, και να επιβιώνουν σε περιόδους ανάπτυξης, τεχνολογικής αλλαγής αλλά και πιθανής στασιμότητας ή μαρασμού.

ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΛΥΦΘΟΥΝ

Το μάθημα θα προσπαθήσει να προσεγγίσει μια πληθώρα προβλημάτων που απασχολούν κάθε επιχείρηση. Ενδεικτικά θα αναπτύξουμε:

1.      Τον τρόπο με τον οποίο τα στελέχη μπορούν να τοποθετήσουν (position) την επιχείρηση απέναντι στις δυνάμεις της αγοράς και του ανταγωνισμού, ώστε να εκμεταλλευθούν αυτές τις δυνάμεις ή ακόμα και να τις επηρεάσουν προς όφελός τους;

2.      Τις διαδικασίες διαμόρφωσης στρατηγικής των επιχειρήσεων καθώς και τον βαθμό στον οποίο οι Ελληνικές επιχειρήσεις ακολουθούν αυτές τις διαδικασίες.

3.      Τις εναλλακτικές στρατηγικές επιλογές που μπορεί να ακολουθήσει μια επιχείρηση. Ποιες είναι οι πιο αποτελεσματικές; κάτω από Ποιες συνθήκες;

4.      Τις ενδεικνυόμενες στρατηγικές επίτευξης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Πώς μπορεί μια επιχείρηση να σχεδιάσει και να υλοποιήσει αυτές τις στρατηγικές; Τι θα πρέπει να προσέξει;

5.      Πώς μπορεί η επιχείρηση να αναπτύξει τους πόρους και τις ικανότητες εκείνες που απαιτούνται για να πετύχει, να διατηρήσει και να βελτιώσει την θέση της στην αγορά.

6.      Τις στρατηγικές που μπορεί να υιοθετήσει μια επιχείρηση για να προστατεύσει την αγορά της, καθώς και το πως η ίδια μπορεί να επιτεθεί στους ανταγωνιστές της;

7.      Την αποτελεσματικότητα των στρατηγικών ανάπτυξης μέσω εξαγορών/ συγχωνεύσεων. Κάτω από ποιες συνθήκες πετυχαίνουν ή αποτυγχάνουν;

8.      Πως είναι δυνατόν να υλοποιηθεί πιο αποτελεσματικά η στρατηγική που διαμορφώθηκε; Ποιος ο ρόλος των τμημάτων της επιχείρησης (πχ μάρκετινγκ, παραγωγή, χρηματοοικονομικό κ.α.), στην διαμόρφωση και υλοποίηση της στρατηγικής;

9.      Σε τι βαθμό η επιχειρησιακή στρατηγική επηρεάζει/διαμορφώνει την στρατηγική μάρκετινγκ, πωλήσεων, παραγωγής, ανθρώπινων πόρων κλπ;

10.    Ποια είναι η κατάλληλη οργανωτική δομή για την πιο αποτελεσματική υλοποίηση της στρατηγικής; Τι συστήματα διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού πρέπει να αναπτυχθούν για να υποστηριχθεί η επιλεγείσα στρατηγική; 

Επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα 

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να κατανοήσουν:

• Τον τρόπο με τον οποίο τα στελέχη μπορούν να τοποθετήσουν (position) την επιχείρηση απέναντι στις δυνάμεις της αγοράς και του ανταγωνισμού, ώστε να εκμεταλλευθούν αυτές τις δυνάμεις ή ακόμα και να τις επηρεάσουν προς όφελός τους
• Tις διαδικασίες διαμόρφωσης στρατηγικής των επιχειρήσεων καθώς και τον βαθμό στον οποίο οι Ελληνικές επιχειρήσεις ακολουθούν αυτές τις διαδικασίες.
• Τις εναλλακτικές στρατηγικές επιλογές που μπορεί να ακολουθήσει μια επιχείρηση. Ποιες είναι οι πιο αποτελεσματικές; κάτω από Ποιες συνθήκες;
• Την αποτελεσματικότητα των στρατηγικών ανάπτυξης μέσω εξαγορών/ συγχωνεύσεων. Κάτω από ποιες συνθήκες πετυχαίνουν ή αποτυγχάνουν;
• Τις ενδεικνυόμενες στρατηγικές επίτευξης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Πώς μπορεί μια επιχείρηση να σχεδιάσει και να υλοποιήσει αυτές τις στρατηγικές;
• Τη σημασία της υλοποίησης της στρατηγικής και το ρόλο που διαδραματίζουν στην αποτελεσματική υλοποίηση η κατάλληλη οργάνωση, συστήματα, ανθρώπινο δυναμικό, αξίες, κουλτούρα,
• Τις τεχνικές λήψης στρατηγικών αποφάσεων και τα συνήθη λάθη στη χάραξη και υλοποίηση της στρατηγικής.

TΡΟΠΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα της στρατηγικής δεν βασίζεται σε παράδοση εννοιών από την πλευρά του καθηγητή και παρακολούθηση και τήρηση σημειώσεων από τον φοιτητή. Τις περισσότερες φορές θα εξελίσσεται σαν μια συζήτηση που συνήθως θα βασίζεται σε συγκεκριμένες μελέτες περιπτώσεων (case studies). Αυτές θα σας δίνονται συνήθως εκ των προτέρων έτσι ώστε να έχετε την δυνατότητα να τις μελετάτε πριν από το μάθημα στο οποίο και θα συζητηθούν. Ο βαθμός κατανόησης της διδασκόμενης ύλης αλλά και ο βαθμός επιτυχίας του μαθήματος συνολικά, θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από την δική σας καλή προετοιμασία.

Η συμμετοχή σας στο μάθημα είναι περισσότερο από αναγκαία. Είναι αυτονόητο ότι αυτοί που συμμετέχουν ενεργά θα αποκομίσουν και τα μεγαλύτερα οφέλη (τόσο βαθμού και συστατικών επιστολών, όσο κυρίως ουσιαστικών γνώσεων).

ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ (CASE STUDIES)

Στην διάρκεια του μαθήματος θα συζητηθούν πολλές μελέτες περιπτώσεων (case studies) που θα αναφέρονται τόσο σε Ελληνικές (πχ. Άλφα Bank, ΔΕΛΤΑ-VIVARTIA, ΤΙΤΑΝ, Eurobank, Apivita, Cosmote, Γερμανός, FollieFolliκλπ),όσο και σε μεγάλες διεθνείς επιχειρήσεις (πχ Vodafone, Microsoft, Intel, Honda, Swatch, Marks & Spencer, Nokia, Samsung, Pepsico, Coca-Colaκ.α.).

Στόχος των μελετών περιπτώσεων είναι να αναπτύξουν την κατανόησή σας γύρω από την στρατηγική σαν μια ‘τέχνη’ που μπορεί να διδαχθεί, η οποία όμως χρειάζεται και αναλυτική ικανότητα αλλά κυρίως δημιουργική φαντασία. Μερικές από τις μελέτες περιπτώσεων, όπως αυτή της SWATCH, θα αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης σε περισσότερα του ενός μαθήματα και θα αναλυθούν διεξοδικά. Άλλες μελέτες περιπτώσεων, θα μας απασχολήσουν σε συγκεκριμένα μόνο μαθήματα.

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΘHΜΑΤΟΣ

Οι γνώσεις σας από προηγούμενα μαθήματα που εξέταζαν συγκεκριμένες λειτουργίες της επιχείρησης (πχ γενικές αρχές διοίκησης επιχειρήσεων, μάρκετινγκ, διοίκηση ανθρώπινων πόρων, χρηματοοικονομικά κλπ) θα σας φανούν χρήσιμες για να κατανοήσετε καλύτερα το μάθημα αυτό. 

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

Οι εργασίες θα είναι είτε ατομικές είτε ομαδικές (των δύο ατόμων). Θα ανακοινωθούν 4-5 κατηγορίες εργασιών από τις οποίες οι φοιτητές μπορούν να επιλέξουν. Τα θέματα εργασιών θα παρουσιαστούν και θα συζητηθούν αναλυτικά στο αμφιθέατρο. Οι εργασίες θα είναι ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΕΣ. Οι φοιτητές που θα επιλέξουν να εκπονήσουν εργασία θα επιδοτηθούν με 1-1.5 μονάδες (ανάλογα με την εργασία που θα επιλέξουν), επιπλέον του τελικού τους βαθμού (υπό την προϋπόθεση ότι θα γράψουν στις εξετάσεις βαθμό πάνω από 4,5). Η εκπόνηση ή όχι εργασίας θα είναι ένα σημαντικό κριτήριο για την χορήγηση συστατικών επιστολών από τον διδάσκοντα.

Πληροφορίες για τις εργασίες μπορείτε να αντλήσετε από το δικτυακό χώρο http://www2.ode.aueb.gr/papadakis/

ΠΡΟΣΟΧΗ: Παρακαλώ να προσέξετε τη λογοκλοπή (plagiarism) στις εργασίες που παραδίδετε. Εργασίες οι οποίες αποδεδειγμένα είναι πιστή αντιγραφή από άλλες πηγές θα μηδενίζονται και ταυτόχρονα θα υπάρχει επίπτωση στο βαθμό του μαθήματος κατά τη συγκεκριμένη εξεταστική περίοδο.

ΒΙΒΛΙΑ

Ως βασικό βιβλίο του μαθήματος προτείνεται το:

Παπαδάκης Βασίλης, Στρατηγική των Επιχειρήσεων: Διεθνής και Ελληνική Εμπειρία, Τόμος Α’ Θεωρία, Εκδόσεις Μπένου, Φεβρ. 2016, 7η έκδοση.

Το βιβλίο αυτό καλύπτει τις απαιτήσεις του μαθήματος, δίνοντας ταυτόχρονα την Διεθνή αλλά και την Ελληνική διάσταση στα θέματα της Επιχειρησιακής Στρατηγικής.

Στην εξεταστέα ύλη περιλαμβάνεται όλο το βιβλίο, εκτός των εξής (όπως περιγράφεται στη συνέχεια):

• Κεφάλαιο  4 (Συμπεριλαμβάνεται το κεφάλαιο, εξαιρείται το Παράρτημα με τις Δηλώσεις αποστολής)
• Κεφάλαιο 5  (Συμπεριλαμβάνεται το κεφάλαιο, όμως εξαιρούνται οι σελίδες 226-240)
• Κεφάλαιο  9 (Στρατηγική Διεθνοποίησης- όλο το κεφάλαιο είναι εκτός ύλης)
• Κεφάλαιο 11 (Στρατηγικές Συμμαχίες- όλο το κεφάλαιο είναι εκτός ύλης)
• κεφάλαιο 14  (Λήψη στρατηγικών αποφάσεων και Διαμόρφωση Στρατηγικής- όλο το κεφάλαιο είναι εκτός ύλης)
• κεφάλαιο 15  (Τεχνικές Χαρτοφυλακίου για Λήψη Στρατηγικών Αποφάσεων- όλο το κεφάλαιο είναι εκτός ύλης)
• Κεφάλαιο 16 (Επιχειρηματικό Σχέδιο- όλο το κεφάλαιο είναι εκτός ύλης)

Στην ύλη συμπεριλαμβάνεται η Μελέτη Περίπτωσης (Swatch: Τμήματα Α,Β,Γ,Δ,Ε, Στ). Όλα τα Τμήματα της μελέτης περίπτωσης βρίσκονται στην ενότητα VIIστο τέλος του βιβλίου (σελίδες 881-935).  Μέχρι να παραλάβετε το βιβλίο, την Swatch(Α) μπορείτε να την κατεβάσετε και από την ιστοσελίδα του Β. Παπαδάκη στη διεύθυνση  http://www2.ode.aueb.gr/papadakis/ αλλά και από το e-classτου μαθήματος.

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Τα θέματα των εξετάσεων θα απαιτούν κριτική σκέψη και όχι αποστήθιση. Επίσης απαιτείται γνώση της ύλης και παρακολούθηση των μαθημάτων. Κατά την διάρκεια των μαθημάτων θα συζητηθούν πολλά παλαιότερα θέματα εξετάσεων. Ενδέχεται φέτος οι εξετάσεις να διεξαχθούν με ανοικτά βιβλία. Αυτό θα το αποφασίσετε εσείς στα τελευταία μαθήματα του εξαμήνου. Ο χρόνος της εξέτασης είναι συνάρτηση των εκάστοτε θεμάτων και συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 1:30-2 ωρών (ανεξάρτητα από τον χρόνο που δεσμεύεται στο πρόγραμμα σπουδών, ο οποίος είναι συνήθως 2,5 ώρες).