Ζούμε αναμφισβήτητα σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εποχή. Τα πράγματα αλλάζουν όπως σχεδόν ποτέ στο παρελθόν. Βρισκόμαστε στο μέσον μιας τεράστιας αλλαγής, όμοιας της βιομηχανικής επανάστασης, που πολλοί ονομάζουν επανάσταση της "πληροφορίας" ή "νέα οικονομία".
Στην προσπάθειά μας να αντιληφθούμε και να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις που μας περιβάλλουν, χρειαζόμαστε ως άτομα και ως επιχειρήσεις την ικανότητα να διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά την αλλαγή. Πράγματι στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας η λέξη "αλλαγή" έχει αναδειχθεί σε μια από τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες λέξεις στο λεξικό κάθε διοικητικού στελέχους. Η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών, η άνθηση νέων διεθνών αγορών, η ασφυκτική πίεση για ολοένα και καλύτερη απόδοση, το νέο τοπίο που διαμορφώνεται μετά την 11η Σεπτέμβρη 2001, αναγκάζουν τις επιχειρήσεις να μπουν στη λογική του "αλλάξουμε ή πεθαίνουμε".
Δύσκολα θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε κάποια επιχείρηση που να μην έχει βρεθεί στην επιτακτική ανάγκη για εκτεταμένες αλλαγές την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία. Δυστυχώς, εμπειρική έρευνα έχει καταδείξει ότι περισσότερες από τις μισές (πολλοί ανεβάζουν το ποσοστό ακόμα και σε 80%), προσπάθειες αλλαγών καταλήγουν σε αποτυχία.
Στόχος του παρόντος μαθήματος είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές με μια πλειάδα καταστάσεων στις οποίες εκτεταμένες/στρατηγικές αλλαγές είναι αναγκαίες, και να τους βοηθήσει να κατανοήσουν μέσα από πραγματικά παραδείγματα επιχειρήσεων, τις προκλήσεις της διαχείρισης τέτοιων αλλαγών.
Το μάθημα φιλοδοξεί:
Το μάθημα αποτελείται από πέντε στενά συνδεδεμένες ενότητες, οι οποίες καλύπτουν μερικά από τα πιο συχνά απαντώμενα θέματα διαχείρισης στρατηγικών αλλαγών. Οι δύο τελευταίες ενότητες του μαθήματος αφορούν στην διαχείριση προγραμμάτων αλλαγής δίνοντας έμφαση στον ανθρώπινο παράγοντα.
Ενότητα 1: Εξωτερικά Επιβαλλόμενες Αλλαγές - Η πρόκληση της Ασυνεχούς Αλλαγής
Κατ' αρχήν συχνότατες είναι οι αλλαγές που προέρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον. Το internet, για παράδειγμα, τείνει να αλλάξει τον κόσμο μας όπως τον ξέρουμε. Πρόκειται για μια αλλαγή που στο χώρο του μάνατζμεντ θα ονομάζαμε ασυνεχή/ριζοσπαστική αλλαγή (nonincremental/radical change). Πως προσαρμόζονται οι επιχειρήσεις σε τέτοιου είδους ραγδαίες αλλαγές; Πώς μια παραδοσιακή επιχείρηση έρχεται να αλλάξει τη στρατηγική της και να ανταγωνιστεί νέου τύπου ανταγωνιστές; Τι απαιτείται για να παίξει μια επιχείρηση το παιχνίδι του ανταγωνισμού για το μέλλον;
Ενότητα 2: Αποτελεσματική Διοίκηση αλλαγών σε Εξαγορές - Συγχωνεύσεις
Εκτός από τις εξωτερικά προκαλούμενες ανάγκες για αλλαγές, τις τελευταίες δύο δεκαετίες παρατηρούμε μια φρενίτιδα εξαγορών και συγχωνεύσεων. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία. Δυστυχώς, εμπειρική έρευνα έχει δείξει ότι μια στις δύο εξαγορές/συγχωνεύεις αποτυγχάνουν. Οι αλλαγές που απαιτούνται φαίνεται ότι είναι πολύ μεγαλύτερες από αυτές που αναμένουν οι επιχειρήσεις. Πως θα μπορούσαν οι επιχειρήσεις μας να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις αλλαγές που απαιτούνται μετά από μια εξαγορά ή μια συγχώνευση; Πως το ανθρώπινο δυναμικό των επιχειρήσεων μπορεί να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τις συχνά ψυχοφθόρες αυτές αλλαγές; Στην ενότητα αυτή θα παρουσιαστούν και θα συζητηθούν και τα αποτελέσματα έρευνας του Β. Παπαδάκη σε μεγάλο αριθμό ελληνικών επιχειρήσεων (η έρευνα δημοσιεύθηκε το 2002).
Ενότητα 3: Αποτελεσματική Διοίκηση αλλαγών σε Περιπτώσεις Αναστροφής Αρνητικών Αποτελεσμάτων (Εξυγίανση)
Όμοια οι επιχειρήσεις στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους καταφεύγουν σε προγράμματα αλλαγής και αναστροφής αρνητικών αποτελεσμάτων (turnaround/downsizing). Τα προγράμματα αυτά είναι ιδιαίτερα απαιτητικά, και επίσης συχνά αποτυγχάνουν. Γιατί; Πως θα μπορούσαν οι αλλαγές αυτές να διαχειριστούν πιο αποτελεσματικά; Τι απαιτείται για να επιτευχθεί αυτό;
Ενότητα 4: Αποτελεσματική Διοίκηση αλλαγών σε Επιτυχημένες Επιχειρήσεις
Ίσως μια επιχείρηση να πρέπει να αλλάζει όταν είναι επιτυχημένη. Όμως, πως αυτό μπορεί να γίνει εφικτό; Πως μια επιχείρηση μπορεί να αλλάξει ριζικά όταν βρίσκεται στην κορυφή της επιτυχίας; Τι πρέπει να κάνει:
Ενότητα 5: Η Πρόκληση της Δημιουργίας μιας Μαθησιακής Οργάνωσης (Learning Organization)
Τελικά, ίσως το ζητούμενο να είναι η δημιουργία μιας επιχείρησης που να έχει την ικανότητα να μαθαίνει και να αλλάζει συνεχώς. Mια "μαθησιακή οργάνωση" (learning organization). Είναι αυτό εφικτό, και αν ναι με ποιο τρόπο; Υπάρχουν επιχειρήσεις που το έχουν επιτύχει αυτό; Τι μπορούμε να διδαχθούμε μελετώντας τέτοια παραδείγματα;
Αυτά, είναι τα βασικά αντικείμενα που θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε στη διάρκεια αυτού του μαθήματος.
Το μάθημα της διοίκησης αλλαγών θα εξελίσσεται μέσα από συζήτηση που συνήθως θα βασίζεται σε συγκεκριμένες μελέτες περιπτώσεων (case studies).
Στόχος των μελετών περιπτώσεων είναι να αναπτύξουν την κατανόησή σας γύρω από το μάνατζμεντ στρατηγικών αλλαγών. Ο βαθμός κατανόησης της διδασκόμενης ύλης αλλά και ο βαθμός επιτυχίας του μαθήματος συνολικά, θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από την δική σας καλή προετοιμασία. Η συμμετοχή σας στο μάθημα είναι περισσότερο από αναγκαία.
Σε περίπτωση που κάποιοι από εσάς θα ήθελαν να εμβαθύνουν στο μάνατζμεντ αλλαγών θα σας συνιστούσα τα εξής βιβλία (αλφαβητικά):
Τα θέματα των εξετάσεων θα απαιτούν κριτική σκέψη και όχι αποστήθιση. Επίσης απαιτείται γνώση της ύλης και παρακολούθηση των μαθημάτων. Οι εξετάσεις ενδέχεται να διεξαχθούν με ανοικτά βιβλία. Λεπτομέρειες για την μορφή των εξετάσεων θα δοθούν προς το τέλος του μαθήματος.